လွန်ခဲ့တဲ့သုံးနှစ်အတွင်း အမေရိကန်တွေဆီကနေ ဘီလီယံချီတဲ့ ဆိုက်ဘာလိမ်လည်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာမှာ ပါဝင်ကူညီခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော် (KNA) တာဝန်ရှိသူတွေအပေါ် အမေရိကန်က မေလ ၅ ရက်မှာ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။
ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်- BGF တဖြစ်လဲ၊ ကရင်အမျိုးသားတပ်မတော် (KNA) အပေါ် အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဌာနက နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်အဖွဲ့အဖြစ် တနင်္လာနေ့မှာသတ်မှတ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်ကြတဲ့ စောချစ်သူနဲ့ သားနှစ်ဦးဖြစ်သူ စောထူးအယ်မူးနဲ့ စောချစ်ချစ်တို့ကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူခဲ့တာပါ။
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်ဟာ “ဆိုက်ဘာလိမ်လည်မှု ပေါင်းများစွာ အခြေစိုက်ရာဖြစ်တဲ့” ထိုင်းနယ်စပ်နေရာကြီးကြီးမားမားကို ဦးစီးလည်ပတ်နေတယ်လို့ ဘဏ္ဍာရေးဌာနရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ပါရှိပါတယ်။
၎င်းအစုအဖွဲ့တွေဟာ ၎င်းတို့ရဲ့တရားမဝင်လုပ်ငန်းတွေအတွက် လူကုန်ကူးမှုတွေကို အလေးထားလုပ်ဆောင်နေပြီး အာရှတဝှမ်းနဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကလူတွေကိုပါ တရားဝင်အလုပ်တွေနဲ့ ဖြားယောင်းပြီး ငွေလိမ်လုပ်ငန်းတွေမှာ အဓမ္မခိုင်းစေခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လူသစ်တွေဟာ ထိုင်းနိုင်ငံကို ရောက်လာပြီး နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကာ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ခေါ်သွင်းခံရပြီး အဲဒီမှာရှိတဲ့ စခန်းတွေထဲ ချုပ်နှောင်ခံထားကြရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ထိုင်းရဲတွေက စောချစ်သူအကြောင်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပြီး၊ ၄င်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး တရားရေးအာဏာပိုင်များထံမှလည်း ဖမ်းဝရမ်းတောင်းဆိုခံနေရကြောင်း Justice For Myanmar (JFM) က ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
(အမေရိကန်ရဲ့) ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုဟာ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေအတွက် စောချစ်သူကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ဖို့ ဖိအားဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း JFM ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မရတနာမောင်က OCCRP ကို ပြောပါတယ်။
အခုနောက်ဆုံး အမေရိကန်ရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုက စောချစ်သူကို ဝရမ်းတောင်းထားတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို အရှိန်မြှင့်ပြီး သူ့သားနှစ်ယောက် အပါအဝင် သူ့မိသားစုဝင်တွေအထိပါ တိုးချဲ့ဝရမ်းထုတ်ဖို့ ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေကို ဖိအားပေးနိုင်မှာပါလို့ သူမက ဆိုပါတယ်။
စောချစ်သူဟာ BGF/ KNA မှာ ဗိုလ်မှူးကြီးအဆင့်ရယူထားသူဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့သားတွေကတော့ KNA မှာ ဗိုလ်မှူးတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။
နာမည်ဆိုးနဲ့ကျော်ကြားတဲ့ ရွှေကုက္ကိုလ်မှာ နာမည်အကြီးဆုံးလုပ်ငန်းတခုကတော့ ဒေါ်လာ ၁၅ ဘီလီယံတန် ရထိုက်မြို့သစ်ဖြစ်ပြီး၊ ဒီစီမံကိန်းဟာ ဆိုက်ဘာလိမ်လည်လုပ်ငန်းတွေနဲ့ တရားမဝင် လောင်းကစားရုံတွေအတွက် မျက်နှာစာဖြစ်တယ်လို့ JFM ရဲ့ မနှစ်က အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ရထိုက်စီမံကန်းကို ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အကျဉ်းကျနေတဲ့ She Zhijiang က ဦးဆောင်ခဲ့တာပါ။ သူဟာ အရှေ့တောင်အာရှမှာ တရားမဝင် အွန်လိုင်းလောင်းကစားတွေကို ဦးစီးနေတယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရပြီး တရုတ်ကို တရားခံလွှဲပြောင်းဖို့ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လူကုန်ကူးမှုနဲ့ ဆိုက်ဘာရာဇ၀တ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်တွေရှိတဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားက ငွေလိမ်လုပ်ငန်းတခုနဲ့လည်း ဆက်နွယ်မှုတွေရှိကြောင်း OCCRP က ဖော်ပြခဲ့ဖူးပါတယ်။
BGF/ KNA နဲ့ ၎င်းရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ရာဇဝတ်ကွန်ရက်တွေကို မြေငှားခြင်း၊ ငွေလိမ်လုပ်ငန်းတွေကို ပစ္စည်းတွေရောင်းချခြင်းနဲ့ ငွေလိမ်လုပ်ငန်းတွေအတွက် လက်နက်ကိုင်လုံခြုံရေးယူပေးခြင်းတွေကနေ ဘယ်လို အကျိုးအမြတ်ရရှိနေသလဲဆိုတာကို JFM ရဲ့ ၂၀၂၄ မေလ အစီရင်ခံစာမှာ မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။
စံမြင့်လို့လည်း သိကြတဲ့ စောချစ်သူနဲ့ ၎င်းရဲ့သားသမီး ၃ ယောက်တို့ဟာ ကရင်ပြည်နယ်က ကုမ္ပဏီကိုးခုမှာ အစုရှယ်ယာရှင်တွေဖြစ်ကြောင်း မြန်မာကော်ပိုရိတ်မှတ်တမ်းကို ကိုးကားပြီး အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
“စံမြင့် (စောချစ်သူ) နဲ့ သူ့မိသားစုဟာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုနဲ့ တရားမဝင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကနေ များပြားလှတဲ့ ဝင်ငွေတွေရပြီး ဇိမ်ခံနေကြတယ်” လို့ JFM အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အခြားသော အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေဆီက ငွေလိမ်သူတွေဟာ အမေရိကန်တွေဆီကနေ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ခန့်မှန်းခြေဒေါ်လာ ၂ ဘီလီယံခန့်နဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ၃.၅ ဘီလီယံခန့် လိမ်လည်ခဲ့ကြတယ်လို့ ၎င်းက ဆိုထားပါတယ်။
စောချစ်သူကို အမေရိကန်က ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု မလုပ်ခင် UK က ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ အရေးယူမှုတွေပြုလုပ်ခဲ့သလို၊ ဥရောပသမဂ္ဂကလည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခဲ့ထားပါတယ်။
News/ OCCRP